آکادمی گوگوش و استریوتایپ های ذهنی ایرانی

ایام مزخرف نوروز و هجوم مهمان از در و دیوار مجبورم کرده که بر خلاف عادت زیاد تلویزیون نگاه کنم. در حالت عادی بیش از 1 ساعت در روز و آنهم 60 دقیقه بی بی سی سهم من از تلویزیون نیست اما این روزها به سلیقه مهمانان از راز گل سرخ جم گرفته تا آکادمی گوگوش من و تو را تماشا می کنم. از جمله اینها فینال همین آکادمی بود. نمی دانم شاید این قضاوت از سر علاقه بی حد و حساب من به موسیقی بلوز و علی الخصوص آهنگ سرمست رعنا فرحان باشد، اما خانمی که آهنگ سرمست را خوانده بود و نامش را نمی دانم به لحاظ صدا، رعایت اصول موسیقایی و نوع اجرا یک سر و گردن بالاتر از دیگران بود. بویژه اینکه خواندن در سبک بلوز دشواریهایی دارد که حتی موسیقی سنتی ایرانی (که احترام و علاقه زیادی به اش دارم) زیاد به آن دشواری نیست. اما چه می شود که این خانم حذف می شود و دیگری با صدا و ظرایف موسیقایی کمتر نسبت به او برنده میشود؟

ممکن است این تحلیل را یکجانبه، افراطی، ناپخته و ... بدانید. حق هم دارید، خیلی رویش اصراری ندارم. در کل فکر می کنم این رای بیشتر به روسری آن خانم بود تا خواندنش. هنوز هم به نظر می رسد کلیشه دختر آفتاب و مهتاب ندیده در سرهای ما ایرانیان قویتر از آن چیزی است که فکر می کنیم. لغات بسیط و کشداری مثل شرم، حیا، عفت، معصومیت و امثال اینها طوری توی سر ماها حک شده که هنوز فاصله داریم تا بتوانیم افراد را فارغ از این صفات انتسابی بی سر و ته و بی مبنا بسنجیم. این استریوتایپ ها آنچنان در سر ما جا خوش کرده اند که تصور اینکه بدون آنها دنیا را ببینیم دشوار است. در یک کلام ماها هنوز اسیر این تعبیرات هزارتو و هزاران معنا هستیم و تا رسیدن به یک عقلانیت سر راست فاصله ها داریم.

پ.ن: یک تحلیل پخته‌تر و منطقی‌تر در این زمینه را می توانید اینجا بخوانید